Δικαστική Συμπαράσταση - Η έννοια, η διαδικασία και η λειτουργία της

Το λειτούργημα του δικαστικού συμπαραστάτη, εδράζεται στην ανάγκη προστασίας του αδύναμου-ανήμπορου να υπερασπισθεί τα έννομα συμφέροντά του, σύμφωνα με τους νόμους και τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου. Ο τρόπος και οι διαδικασίες άσκησης της δικαστικής συμπαράστασης, προϋποθέτουν εχεμύθεια, καλή πίστη και αφοσίωση στο έννομο συμφέρον του συμπαραστατούμενου, εξασφαλίζοντας την προστασία της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας του. Ειδικότερα:

Τι είναι η Δικαστική Συμπαράσταση και ποιος ο σκοπός της;

Δικαστική Συμπαράσταση είναι η κατάσταση, στην οποία τίθεται με δικαστική απόφαση ένα φυσικό πρόσωπο, το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα, εξαιτίας των οποίων δεν δύναται να επιμεληθεί μόνος του των υποθέσεων του και να υπερασπισθεί τα έννομα συμφέροντά του. 

Ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης αποσκοπεί στην προστασία του δικαστικά συμπαραστατούμενου, ο οποίος κατά κανόνα δεν διαθέτει την απαιτούμενη διανοητική διαύγεια, ώστε να δεσμεύεται νομικά από τις ενέργειες του. 

Ποιοι υποβάλλονται σε Δικαστική Συμπαράσταση;

Σύμφωνα με το άρθρο 1666 του Αστικού Κώδικα, σε δικαστική συμπαράσταση υποβάλλεται ένα πρόσωπο :

1. όταν λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας αδυνατεί εν όλω ή εν μέρει να φροντίζει μόνος για τις υποθέσεις του.

2. όταν, λόγω ασωτίας, τοξικομανίας ή αλκοολισμού, εκθέτει στον κίνδυνο της στέρησης τον εαυτό του, το σύζυγό του, τους κατιόντες του ή τους ανιόντες του.

Πώς τίθεται ένα πρόσωπο σε Δικαστική Συμπαράσταση;

Σύμφωνα με το άρθρο 1667 του Αστικού Κώδικα, η υποβολή ενός προσώπου σε Δικαστική Συμπαράσταση αποφασίζεται από το Δικαστήριο, μετά από αίτηση:

- Του ίδιου του πάσχοντος ή του συζύγου του, εφόσον υπάρχει έγγαμη συμβίωση.

- Των γονέων του πάσχοντος ή των τέκνων του.

- Του αρμοδίου Εισαγγελέα ή και αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο.

Ωστόσο, όταν το πρόσωπο πάσχει αποκλειστικά από σωματική αναπηρία, το Δικαστήριο αποφασίζει μόνο ύστερα από αίτηση του ιδίου του προσώπου. 

Ποιο είναι το αρμόδιο Δικαστήριο για τη θέση του πάσχοντος σε Δικαστική Συμπαράσταση;

Αρμόδιο Δικαστήριο είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου της συνήθους διαμονής του πάσχοντος, που δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας.

Ποια η διαδικασία μετά την κατάθεση της αιτήσεως;

Ακολουθεί η συζήτηση της υποθέσεως κεκλεισμένων των θυρών, όπου ο Δικαστής μη δεσμευόμενος από τα αιτήματα των διαδίκων αποφασίζει:

α) αν πρέπει να τεθεί σε δικαστική συμπαράσταση ο υπέρ ου η αίτηση,

β) για ποιες πράξεις και

γ) ποιος θα ασκεί τις απαραίτητες νομικές ενέργειες για λογαριασμό του. 

Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την έκδοση της δικαστικής απόφασης, η οποία κρίνει επί των προαναφερόμενων ζητημάτων. 

Το πρόσωπο το οποίο επιφορτίζεται με την σχετική εξουσία ονομάζεται δικαστικός συμπαραστάτης, ενώ το όργανο που "επιβλέπει" τις ενέργειες του δικαστικού συμπαραστάτη, εποπτικό συμβούλιο. Το εποπτικό συμβούλιο αποτελείται από τρία έως πέντε μέλη τα οποία διορίζονται με την ίδια απόφαση που διορίζει τον δικαστικό συμπαραστάτη και αποτελείται από συγγενείς ή φίλους του συμπαραστατουμένου. 

Ποιος διορίζεται δικαστικός συμπαραστάτης:

Ως δικαστικός συμπαραστάτης διορίζεται από το Δικαστήριο, το φυσικό πρόσωπο που έχει προτείνει αυτός τον οποίο αφορά η δικαστική συμπαράσταση, εφόσον έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο έτος της ηλικίας του και το προτεινόμενο πρόσωπο κρίνεται κατάλληλο και μπορεί κατά το νόμο να διορισθεί. 

Αν αυτός που χρειάζεται τη συμπαράσταση δεν προτείνει κανέναν ή αν εκείνος που προτάθηκε δεν κρίνεται κατάλληλος, το δικαστήριο επιλέγει ελεύθερα αυτόν που κρίνει περισσότερο κατάλληλο για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Στην περίπτωση αυτή λαμβάνει υπόψη του την τυχόν εκφρασμένη βούληση του συμπαραστατέου σχετικά με τον αποκλεισμό συγκεκριμένου προσώπου, τους δεσμούς που διατηρεί με τους συγγενείς του ή με άλλα πρόσωπα και ιδίως με τους γονείς του, τα τέκνα του και το σύζυγό του, καθώς και τον κίνδυνο από την τυχόν υφιστάμενη αντίθεση συμφερόντων ανάμεσα στον συμπαραστατέο και σε αυτόν που πρόκειται να διορισθεί ( άρθρο 1669 ΑΚ).

Πότε διορίζεται προσωρινός δικαστικός συμπαραστάτης:

Το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα, οποτεδήποτε πριν ή και μετά την έναρξη της διαδικασίας για την υποβολή ενός προσώπου σε Δικαστική Συμπαράσταση, να διορίσει μετά από αίτηση ενός από τα πρόσωπα που ανωτέρω αναφέρθηκαν ή και αυτεπαγγέλτως, προσωρινό δικαστικό συμπαραστάτη. Η εξουσία του περιλαμβάνει κάθε ασφαλιστικό μέτρο απαραίτητο για να αποφευχθεί σοβαρός κίνδυνος για το πρόσωπο ή την περιουσία του συμπαραστατέου. Για το διάστημα από τη δημοσίευση της απόφασης του δικαστηρίου έως την τελεσιδικία της, ο διορισμός προσωρινού δικαστικού συμπαραστάτη είναι υποχρεωτικός και γίνεται με την ίδια την δικαστική απόφαση. 

Ποια τα αποτελέσματα της υποβολής σε Δικαστική Συμπαράσταση: 

Ανάλογα με την περίπτωση, το δικαστήριο που θέτει ένα πρόσωπο σε Δικαστική Συμπαράσταση μπορεί να διατάξει :

α) Την υποβολή ενός προσώπου σε καθεστώς πλήρους ή μερικής στερητικής Δικαστικής Συμπαράστασης κατά την οποία το πρόσωπο κηρύσσεται ανίκανο για όλες ή για ορισμένες δικαιοπραξίες ή

β) Την υποβολή του προσώπου σε επικουρική Δικαστική Συμπαράσταση, πλήρης ή μερικής, όπου για την ισχύ όλων ή ορισμένων δικαιοπραξιών του, απαιτείται η συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη ή

γ) Τον συνδυασμό των δύο προηγούμενων ρυθμίσεων. 

Όταν το δικαστήριο αποφασίζει τον συνδυασμό στερητικής και επικουρικής Δικαστικής Συμπαράστασης, ορίζει ρητά στην απόφασή του ποιες πράξεις δεν μπορεί ο συμπαραστατούμενος να επιχειρεί αυτοπροσώπως και ποιες δεν μπορεί να επιχειρεί χωρίς τη συναίνεση του δικαστικού συμπαραστάτη του. 

Με μεταγενέστερη δε απόφαση του το Δικαστήριο μπορεί να τροποποιεί το είδος και την έκταση της Δικαστικής Συμπαράστασης.

Υπεύθυνος πλέον για όλες τις δικαιοπρακτικές ενέργειες του δικαστικά συμπαραστατούμενου καθίσταται ο δικαστικός συμπαραστάτης, ο οποίος ανάλογα με το με το περιεχόμενο της δικαστικής κρίσης, ενεργεί για λογαριασμό και στο όνομα του συμπαραστατούμενου ή εγκρίνει τις σχετικές του ενέργειες. Οποιαδήποτε ενέργεια πραγματοποιεί ο συμπαραστατούμενος δίχως την έγκριση του Δικαστικού Συμπαραστάτη του, δεν αναπτύσσει νομική ενέργεια και δεν έχει καμία ισχύ. 

Σε κάθε περίπτωση, όλες οι πράξεις του δικαστικού συμπαραστάτη, του εποπτικού συμβουλίου ή του Δικαστηρίου πρέπει να αποβλέπουν στο συμφέρον του συμπαραστατούμενου. Πριν από κάθε ενέργεια ή απόφαση, πρέπει να επιδιώκεται επικοινωνία με τον συμπαραστατούμενο και να συνεκτιμάται η γνώμη του.

* Το Δικηγορικό μας γραφείο διαθέτοντας μεγάλη εμπειρία σε υποθέσεις Δικαστικής Συμπαράστασης (θέση σε δικαστική συμπαράσταση,  διορισμός προσωρινού δικαστικού συμπαραστάτη, αντικατάσταση δικαστικού συμπαραστάτη κτλ), αναλαμβάνει πλήρως την διαδικασία διορισμού δικαστικού συμπαραστάτη ενημερώνοντας σας πλήρως για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σας.

Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε μας στα τηλέφωνα 2313068499 ή 6979170926